‘De kloof verkleinen, dát is de grote opdracht van de komende jaren’

Hieronder de algemene beschouwing van fractievoorzitter Pieter Paul Slikker, uitgesproken tijdens de behandeling van de Voorjaarsnota op woensdag 26 mei 2021.

Voorzitter,

Aan het Schanspad te Orthen gaat achter de gevel van een alledaags woonhuis een heel bijzonder initiatief schuil. Vanuit haar gang, woonkamer en keuken bestiert de Bossche Lizette hier haar eigen voedselbank: Warm Buffet.

Ze voorziet tientallen gezinnen in nood van eten, plotseling alleenstaanden van meubeltjes, kinderen van een fiets als de oude doorzakt en hun ouders van een financiële bijdrage als de huur niet meer betaald kan worden.

Lizette heeft geen rechtsvorm en ook geen ANBI. Ze werkt niet met een inkomenstoets noch met een inschrijfprocedure. Wel heeft ze een groot hart en vertrouwt ze op de mensen die bij haar aankloppen.

Zo helpt ze hen die buiten de hulp van de officiële instanties vallen. Mensen met officieel een te hoog inkomen, maar plots geconfronteerd met scheiding, ziekte of ander leed.

Inwoners die zo langdurig arm zijn dat de voedselbank ze niet meer mág helpen van de wet. En Lizette helpt hen die schaamte en angst de weg naar de overheid belemmert, maar die bij haar wél aan durven kloppen.

De appjes van Lizette met het verzoek om een donatie namen het afgelopen jaar stevig in frequentie toe.

En dat de coronapandemie de duizenden stadsgenoten met minder zeker werk, vermogen, inkomen en geluk met name raakt hoef je haar niet te vertellen. Pech staat dagelijks aan haar voordeur.

Studenten, plots zonder bijbaan én zonder recht op een uitkering. ZZP’ers die van de TOZO wél de huur, maar niet hun brood kunnen betalen. Alleenstaande ouders die een te duur doch zeer eenvoudig particulier appartementje huren, omdat er niets anders is. Terwijl het 0-urencontractje ervoor zorgt dat het inkomen het afgelopen jaar conform een Bosch stopwoordje ronduit kut was. Ze verlaten het Schanspad met een goedgevulde tas om weer een week door te komen.

Voorzitter,

De kloof tussen de pechvogels en de gelukkigen is het afgelopen jaar flink toegenomen. In de bubbel van hoger opgeleiden met een prima inkomen wordt vooral het missen van vakantie en de terechte irritatie over thuiswerk en kinderen die wel weer eens de hort op zouden mogen gevoeld.

Maar verlies van inkomen, kwetsbaarheid voor ziekte, toenemende ongezondheid en blijvende schade wordt met name aangericht in die andere bubbel.

Het is wellicht het pijnlijkste feitje van het afgelopen jaar: de mensen met de laagste inkomens lopen een twee keer zo groot risico om dood te gaan aan corona als mensen uit de hoogste inkomensgroep.

Het zijn de kleine en middeninkomens die nu en de komende jaren een sterke overheid nodig hebben.

Nu vinden ze die aan hun zijde. Want in de crisisfase wordt goed werkt verricht. Daar past een compliment aan uw college. Het meedenken met de getroffen horeca door terrasruimte te vergroten, regels te versoepelen en door de organisatie van de Bossche Zomer: dat is een knap staaltje samenwerking van inwoners, ondernemers, cultuurmakers, bestuurders en ambtenaren.

Onze waardering geldt ook voor het scheppen van extra plek bij het TOM-project voor jongeren die uitvallen op school of werk. Voor het omvangrijke steunpakket aan podia, festivals, gezelschappen en makers.

Voor de ruimhartige toepassing van de TONK-vastelastenregeling. In dit moeilijke jaar heeft u er met hulp van het extra geld van het Rijk gestaan, u heeft geroeid met de riemen die u had, het goede gedaan. Waarvoor een oprecht woord van dank.

Maar voorzitter, het is over die sterke overheid die op de langere termijn nodig is, waar de fractie van de Partij van de Arbeid zich grote zorgen over maakt.

Want het crisisgeld van het Rijk droogt zeer waarschijnlijk op. Of een nieuw kabinet nog extra geld weet vrij te spelen voor steden en dorpen die los van de coronasteun de afgelopen jaren schandalig zijn uitgeknepen valt nog maar te bezien.

En de staat van onze lokale financiën is het afgelopen jaar bepaald niet beter geworden. Het college kondigt al aan dat een nieuw gemeentebestuur straks in het gunstige geval een miljoen of vier mag bezuinigen en met pech een miljoen of vijftien.

Bezuinigen, terwijl de wachtlijst voor een betaalbare huurwoning is opgelopen tot tien jaar;

Bezuinigen, terwijl de wachtlijst voor jeugdzorg dit jaar het dieptepunt van veertien weken aantikte;

Bezuinigen, terwijl voetbalclubs in de oude wijken op omvallen staan;

Bezuinigen, terwijl onze podia, festivals en gezelschappen nog altijd naar lege zalen kijken;

Bezuinigen, terwijl we weten dat straks steeds meer ouders zich op de verjaardag van hun kind geen feestje kunnen veroorloven.

Die wetenschap doet pijn. Een sterkere overheid met minder geld. Het volgende college mag de klus klaren.

Want ja, geheel terecht trekt het college de portemonnee nu niet voor nieuwe uitgaven. Maar helaas, helaas schuwt het college ook dat enige verstandige besluit te nemen, waar de PvdA-fractie al jaren de noodklok over luidt en wat al lang geen uitstel meer kan verdragen.

Wat Bermuda is voor multinationals, is de gemeente Den Bosch inmiddels voor woningbezitters: een belastingparadijs.

In totaal hebben we deze collegeperiode 32 miljoen minder inkomsten opgehaald dan een stad van vergelijkbare omvang die een doodgewoon en gemiddelde bijdrage vraagt aan huizenbezitters om het sociale peil van de stad in orde te houden.

Maar in Bermuda-aan-de-Dieze verláágt het college ook deze keer weer het OZB-percentage in plaats dat we in tijden van nood per jaar een euro of twee van kleine koophuizenbezitters durven vragen en een euro of tien van rijke huizenbezitters.

Die verlaging scheelt nog eens 8 miljoen aan opbrengsten deze vier jaar terwijl andere steden, niet omdat ze het leuk vinden, wel deze keuze durven te maken. Uit solidariteit met hen die het ’t slechtst hebben getroffen.

Voorzitter,

We weten allemaal: dit is onhoudbaar;

We weten allemaal: dit is een sneeuwschuiver;

We weten allemaal: een volgende coalitie zal de woonlasten móeten verhogen.

De ironie is dat de ingreep die volgend jaar gedaan zal worden pijnlijker zal zijn omdat ‘ie niet geleidelijk, maar abrupt wordt ingevoerd.

Jarenlang is er gedaan of de bomen tot de neoliberale hemel groeiden en als we volgend jaar weer met beide benen op de grond staan, mag de VVD, samen met hen die dit wanbeleid vanuit financieel en sociaal opzicht nu nog steunen, het uitleggen aan de Bossche belastingbetalers.

Gisteren kreeg u een sigaar, vandaag betaalt u een hele doos.

En die rekening zal los van huizenbezitters ook betaald worden door de inwoners die de steun van de lokale overheid het meeste nodig hebben.

Als we nalaten een kleine bijdrage te vragen van de grote groep inwoners die ’t kunnen betalen – een euro per maand van inwoners met een koophuis van 400.000 euro of meer – moeten we straks bezuinigen op bijzondere bijstand, sportclubs in kwetsbare wijken, op de bibliotheek, het jongerenwerk en cultuur.

Dat vergoot de kloof tussen kansarm en kansrijk, waarover vandaag vijftien burgemeesters, onder andere van Eindhoven, Tilburg en Breda, nog de noodklok luidden.

Wat de PvdA-fractie betreft had Den Bosch die alarmbel mee moeten laten klinken richting het Rijk en ook in de eigen begroting hier extra oog voor moeten hebben.

De kloof verkleinen, van kansarm kansrijk maken, dát is de grote opdracht van de komende jaren.

Voorzitter,

Met zowel deze welgemeende complimenten voor uw crisisaanpak, als met deze welverdiende oorvijg vanwege het verergeren van toekomstige bezuinigingen wil de PvdA-fractie afsluiten met een uitgesproken wens.

Namelijk dat de partijen in uw raad het komende jaar elkaar weten blijven te vinden.

Naderende verkiezingen betekenen altijd politieke ketelmuziek en geneuzel over wie met welke eer mag gaan strijken.

Het wil weleens leiden tot verhardende debatten, tot zinloze afsplitsingen en daarmee tot meer verdeeldheid.

Als onze inwoners één ding in deze lastige tijd verdienen, dan is het wel een basis van eensgezindheid en een voortvarende aanpak van de noden die we veelal allen zien.

Dan is een gemeenteraad die haar verschillen niet onder het tapijt veegt, maar die daarbij wél haar daadkracht laat zien door samen te werken bijzonder wenselijk.

Vandaar: laat ons ook dit laatste jaar goed op de stad passen. En op elkaar.