‘Het is tijd voor dappere keuzes’

Hieronder de inbreng van fractievoorzitter Pieter Paul Slikker tijdens de behandeling van de begroting voor 2021, uitgesproken op dinsdag 10 november.

Voorzitter,

Het was een treurig gezicht, zo tijdens een van mijn coronarondjes door onze Bossche binnenstad. Het was op het Minderbroedersplein, waar een cafébaas werkloos stond toe te kijken hoe boven hem en zijn gesloten zaak, ironie oh ironie, de feestverlichting werd opgehangen. Boodschap: het leven gaat door, terwijl voor velen het leven stilstaat.

Want voorzitter, in corona weerspiegelt de maatschappelijke tweedeling. Dat zagen we al dit voorjaar, tijdens de eerste lockdown. Terwijl medewerkers in de zorg op hun tandvlees liepen, jongeren en flexwerkers ook in ‘s-Hertogenbosch met honderden tegelijk hun baan verloren, ondernemers de deur op de knip moesten doen, schilderden en tuinierden vele anderen er lustig op los. Woonwinkels draaiden een megaomzet en bij de milieustraat werd menige zolderverdieping uitgeruimd. Niets mis mee, daar was eindelijk even tijd voor, maar het tekent de verschillen.

De Bossche Zomer was weer even van ons allemaal. Maar met de terugkeer van corona en het korter worden van de dagen slaat ook nu de tweedeling weer genadeloos toe. Voor velen met een goede gezondheid, een koopwoning en een zeker inkomen valt het leed te overzien. In plaats van met vier vrienden op vrijdagavond in de stad te eten, trekken we thuis een goede fles wijn open met slechts één bevriend stel op bezoek. Maar de verschillen zijn enorm. Het is zoals de Russische schrijver Anton Tsjechov ooit aan papier toevertrouwde: ‘De gelukkigen merken niet dat het winter is.’ Een uitspraak met twee kanten: wie het geluk toelacht kan kou verdragen, maar wie pech heeft krijgt het in de winter bijzonder zwaar voor de kiezen.

Bijzonder zwaar is het voor de studenten op hun vaak veel te duur gehuurde kamertjes van 16 vierkante meter zónder stage en mét een verdampte bijbaan. Dat is het voor de weduwe van in de 80, die de kleinkinderen alweer weken niet over de vloer durft te laten en maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag én zondag alleen de koffie drinkt. Dat is het voor de mensen met een depressie of een geestesziekte, voor wie persoonlijk contact zo ongelofelijk belangrijk is. En dat is het voor het stijgend aantal kinderen en partners – meestal vrouwen – die meldingen doen van mishandeling of seksueel misbruik. Omdat als achter sommige voordeuren papa gefrustreerd thuis komt te zitten er ook meer klappen vallen.

Voorzitter, de Bossche Winter kent vele gezichten. Teveel gezichten met wie het niet goed gaat. Zij wenden zich tot ons voor de belofte die wij deden toe deze crisis uitbrak: dat we daar waar mogelijk helpen, ondersteunen en perspectief bieden.

Een tweede lockdown betekent helaas dat de pijnlijke gevolgen méér mensen zullen raken en langer voelbaar zullen zijn. Jongeren en flexwerkers staan niet even aan de zijlijn, maar lopen een steeds groter risico om een achterstand op te lopen die we niet meer even bijsprinten. Het aantal gezinnen, nu al een op de tien, dat in armoede leeft zal volgens de sombere voorspellingen vele jaren aaneen groeien. En zolang de huizenprijzen stijgen met een percentage dat niet geëvenaard wordt door de stijging van de lonen zal het beroep op betaalbare woningbouw nog verder groeien.

Voorzitter, met die immense opgave in het achterhoofd is de fractie van de Partij van de Arbeid op een aantal punten tevreden met de begroting die het college voorstelt.

1. Dat we de voortdurende tegenvallers vanuit het Rijk op de jeugdzorg, het gemeentefonds enzovoorts weten op te vangen is verstandig. Een sluitende begroting los van de incidentele coronalasten geniet ook onze voorkeur en daar past een compliment;

2. Dat de wensen vanuit onze samenleving zoals in het voorjaar verwoord door nagenoeg de gehele gemeenteraad volledig zijn overgenomen, waardoor de pijnlijke bezuinigingen op sociale activiteiten voor mensen in de bijstand, op het bewegen voor ouderen en een té grote greep uit de pot voor het vervoer naar school voor kinderen met een beperking zijn voorkomen, dat getuigt van een raad die durft te sturen en een college met een open blik en een uitgestrekte hand. En ook daarvoor zeggen wij u dank;

3. Dat een extra bezuinigingsronde nu niet nodig is, dat is fijn. Dat is goed voor onze samenleving die ons juist nu zo hard nodig heeft;

Maar voorzitter, op één punt dat wij als PvdA-fractie ook de afgelopen weken al schetsten slaat het college wat ons betreft de plank volledig mis. Want terwijl er juíst nu een sterke lokale overheid noodzakelijk is, juist nu, maakt u haar onnodig zwakker. Komend jaar ziet u kans om de woonlasten te verlagen of met minder dan de inflatie te verhogen. Dit terwijl in ’s-Hertogenbosch de woonlasten al ongekend laag zijn – tot zo’n 200 euro per jaar lager dan in een andere gemiddelde stad. Steden waarin het komende jaar die woonlasten zoals gebruikelijk wél stijgen met de inflatie.

En ja, lagere woonlasten is goed nieuws voor de portemonnee van huizenbezitters die qua koopkracht echt e-n-o-r-m profiteren. Zo hoeven ze gemiddeld zo’n euro per maand minder te betalen volgend jaar dan als we wél de inflatie zouden doorrekenen. Eén euro per maand, die is dan toch weer snel verdiend. Dat is maandelijks toch al snel een pak melk of goedkope koekjes uit de onderste schappen. Dat wordt dus genieten bij de happy few.

Maar met die verlaging, voorzitter, lopen we als lokale overheid wél ruim 800.000 euro aan inkomsten mis en verkleinen we onze maatschappelijke armslag, terwijl die juist nu zo bijzonder nodig is. We verlagen de lasten om over twee jaar – als onze inwoners, zorginstellingen, armoede-initiatieven, cultuurmakers en ondernemers de ergste storm hopelijk nét achter de rug hebben – een volgende coalitie op te zadelen met een bijzonder pijnlijke keuze. Namelijk óf de lasten dan fors en te ineens verhogen omdat u nu de inflatiedubbeltjes niet durfde te vragen, óf om nog een extra bezuinigingsronde op het sociale fundament van deze stad los te laten.

En voorzitter, dat is een keuze. Wat de PvdA-fractie betreft een foute keuze. Wij voelen meer voor de oproep die de onderwijzers, jongerenwerkers, armoedebestrijders, verenigingsbestuurders en ondernemers deden tijden de corona-hearings van afgelopen week: ‘Durf nu dappere keuzes te maken.’

Want mijn fractie kent deze raad als een niet alleen financieel verstandige, maar ook als een sociaal bewogen raad.

Een raad die in haar hart niet alleen een bonus voor boa’s wil, maar ook méér handhavers om de toenemende incidenten op straat te voorkomen.

Een raad die de wachtlijst voor huiswerkbegeleiding bij een initiatief, zoals Hambaken Connect, juist nu het liefst zou wegwerken.

Een raad die de voedselbank wil steunen in haar zoektocht naar een nieuwe plek en armoede-initiatieven iets meer vet op de botten zou willen geven.

Een raad die de capaciteit bij het actieplan leerbanen liever wil vergroten dan in deze periode afscheid te nemen van een van de medewerkers – juist nu steun bij de zoektocht naar stages en leer-werkplekken zo ongelofelijk belangrijk is.

Een raad die de sinds vorige week realiteit geworden triage – de pijnlijke keuze welke jongeren we wél en niet individueel kunnen begeleiden nu de deuren van jongerencentra dicht zijn – minder hard maken zou willen maken door extra mankracht beschikbaar te stellen.

Een raad die een prachtige cultureel initiatief zoals het Paleis voor de Volksvlijt meer zekerheid wil bieden, maar liever zónder dat we het budget van de armste wijk van de stad daar voor hoeven aan te wenden zoals nu wordt voorgesteld.

Voorzitter, daarom steunen wij de oproep van de Bossche Groenen en andere partijen om investeringen naar voren te halen. Daarom pleiten we met de SP en anderen voor een uitgestrekte hand naar onze overbelaste mantelzorgers en de onder druk staande huishoudelijke hulp. Daarom riepen we gisteren met GroenLinks het college op om werk te maken van het budget voor de aanpak van zwakke wijken. En daarom komen we zelf met een voorstel om de jeugdwerkloosheid en armoede onder jongeren beter in beeld te brengen en terug te dringen.

Daarom stellen we voor om letterlijk de ruimte te scheppen, zodat we kunnen blijven bouwen, bouwen, bouwen tegen die vermaledijde woningnood. En daarom pleiten we in naam van al die mensen die het nodig hebben voor een sterkere lokale overheid die extra armslag biedt voor jongerenwerkers, armoede-initiatieven, handhavers en begeleiders naar werk of stage. Zodat we armslag hebben en daar waar mogelijk toekomstige bezuinigingen voorkomen.

Want voorzitter, het is inderdaad tijd voor dappere keuzes, zodat we daar waar mogelijk maximaal hoop en perspectief bieden voor de mensen voor wie het winter is.

Dank u wel.